Hướng Dẫn Vận Hành Động Cơ 3 Pha Trong Lưới Điện 1 Pha

Bạn đang tìm cách vận hành động cơ 3 pha trong lưới điện 1 pha một cách hiệu quả và an toàn? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn chi tiết về cách đấu nối, tính toán tụ điện, và những lưu ý quan trọng khi thực hiện chuyển đổi. Hãy cùng Trường Dạy Nghề Thanh Xuân khám phá ngay!

Nguồn Điện: Hiểu Rõ Về Điện 1 Pha, 2 Pha Và 3 Pha

Nguồn Điện 1 Pha Là Gì?

Điện 1 pha được lấy ra từ một dây pha của dòng điện 3 pha để sử dụng cho các thiết bị có công suất nhỏ, ít tốn điện năng. Điện 1 pha bao gồm 2 dây dẫn:

  • 1 dây pha (dây lửa)
  • 1 dây trung tính (dây mát)

Tại Việt Nam, điện áp 1 pha là 220V.

Nguồn Điện 2 Pha Là Gì?

Điện 2 pha ít được biết đến và sử dụng. Nó bao gồm 2 dây pha, được lấy ra từ 2 trong 3 dây pha của hệ thống điện 3 pha. Khi đo một trong hai dây pha đó với dây trung tính, sự chênh lệch điện áp rất thấp (khoảng 3V – 5V), nên vẫn có thể tạo hiệu điện thế 220V để sử dụng cho các thiết bị điện 1 pha.

Điện áp 2 pha là 380V.

Nguồn Điện 3 Pha Là Gì?

Hệ thống điện 3 pha bao gồm:

  • 3 dây pha hoặc
  • 3 dây pha và 1 dây trung tính

Điện 3 pha được sử dụng nhiều trong sản xuất công nghiệp, truyền tải cho các thiết bị công suất lớn để giảm tổn hao điện năng. Hệ thống điện 3 pha thường có 4 dây: 3 dây pha và 1 dây trung tính.

Điện áp 3 pha là 380V.

Động Cơ Điện: Phân Biệt Động Cơ 1 Pha Và 3 Pha

Động Cơ Điện 1 Pha

Động cơ điện 1 pha (motor điện 1 pha) sử dụng nguồn cấp chính là:

  • 1 dây pha
  • 1 dây trung tính

Cấu tạo gồm:

  • 1 cuộn dây làm việc
  • 1 cuộn dây khởi động (động cơ khởi động bằng tụ) hoặc
  • 1 hệ thống vòng chập (động cơ vòng chập)

Động Cơ Điện 3 Pha

Động cơ điện 3 pha sử dụng nguồn xoay chiều 3 pha, chủ yếu trong ngành công nghiệp hoặc dây chuyền sản xuất quy mô lớn. Cấu tạo gồm:

  • 3 cuộn dây có thông số giống hệt nhau
  • Đặt lệch nhau một góc 120 độ điện trong không gian

Nguyên Tắc Đấu Động Cơ 3 Pha Thành Động Cơ 1 Pha

Động cơ 3 pha hoàn toàn có thể làm việc với nguồn điện 1 pha nếu có tụ điện thích hợp. Tuy nhiên, hiệu suất sẽ giảm, chỉ đạt khoảng 60 – 80% công suất so với bình thường. Do đó, chỉ nên đấu nối trong trường hợp bất khả kháng và với động cơ có công suất dưới 2kW.

Yêu Cầu Khi Đấu Nối

  • Điện áp định mức trên cuộn dây phải ổn định.
  • Chọn 1 trong 2 cuộn dây pha làm cuộn làm việc, cuộn còn lại làm cuộn khởi động.
  • Trị số tụ điện phải đảm bảo góc lệch pha 90 độ điện giữa dòng điện trong cuộn làm việc và cuộn khởi động.

Tính Toán Trị Số Tụ Điện Làm Việc Và Tụ Điện Khởi Động

Công Thức Tính Điện Dung Tụ Điện Làm Việc

Trong đó:

  • Ipha: cường độ dòng điện định mức của động cơ
  • UL: hiệu điện thế (điện áp) nguồn 1 pha

k: hệ số tính toán, phụ thuộc vào từng sơ đồ đấu dây cụ thể

  1. Tính điện áp của tụ điện làm việc theo nguyên tắc: Uc > 1.5Un.

Uc: Điện áp tụ điện

Un: Điện áp nguồn điện 220V

  1. Tính điện dụng của tụ điện khởi động theo công thức:

CKĐ = (2-3)CLV

Cách tính tụ điện theo kinh nghiệm thật

Theo kinh nghiệm, động cơ chạy lưới điện áp 220V

thì cứ 1kw phải có CLV = 65 mF

Ví dụ: Động cơ 3 pha có trị số 220/380v, 0,6kw đấu lại chạy 1 pha 220v thì phải dùng tụ điện có điện dung. Công thức xác định như sau:

  • CLV = 65 x 0,6 = 39 mF
  • CKĐ = (2 – 3)CLV = (78 – 117)mF

Như vậy, ta có thể chọn tụ điện khởi động có điện dung nằm trong khoảng 78 – 117mF là phù hợp.

Cách Đấu Tụ Điện Theo Sơ Đồ

1. Đấu Tụ Điện Theo Hình Tam Giác (Δ)

  • Đấu nối hình tam giác: Các cuộn dây nối liền mạch tạo thành mạch kín hình tam giác.
  • Cách đấu: Nối các đầu dây với tụ điện theo sơ đồ, lưu ý ký hiệu (*) để đảo chiều động cơ nếu cần.

2. Đấu Tụ Điện Theo Hình Sao (Y)

  • Đấu nối hình sao: Các đầu tương tự của 3 cuộn dây nối với nhau tại một điểm duy nhất.
  • Cách đấu: Nối các đầu dây với tụ điện theo sơ đồ, lưu ý ký hiệu (*) để đảo chiều động cơ nếu cần.

Cách Chọn Tụ Thường Trực

  • Lựa chọn tụ điện có điện dung phù hợp để đảm bảo hoạt động ổn định của động cơ.
  • Điện dung quá cao hoặc quá thấp sẽ ảnh hưởng đến hiệu suất, thậm chí gây cháy cuộn dây.
  • Tham khảo bảng giá trị điện dung và hệ số k trong các sơ đồ vận hành.

Bảng giá trị điện dung tham khảo

Bảng Hệ Số k Trong Các Sơ Đồ

  • Sơ đồ hình 1: k = 4800
  • Sơ đồ hình 2: k = 2800
  • Sơ đồ hình 3: k = 1600
  • Sơ đồ hình 4: k = 2740

Việc vận hành động cơ 3 pha trong lưới điện 1 pha đòi hỏi sự hiểu biết và tính toán chính xác để đảm bảo an toàn và hiệu suất. Trường Dạy Nghề Thanh Xuân hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích.

Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ Trường Dạy Nghề Thanh Xuân qua website https://truongdaotaonghethanhxuan.edu.vn/ hoặc đến địa chỉ 93 Nguyễn Tuân, Thanh Xuân, Hà Nội. Hotline: (024) 35 58 95 95 hoặc 0936 98 90 90.