Van tiết lưu điện tử là một bộ phận quan trọng trong hệ thống lạnh điều hòa, đảm bảo việc điều chỉnh lưu lượng môi chất để duy trì nhiệt độ mong muốn. Khi van tiết lưu gặp sự cố, hệ thống có thể mất khả năng làm lạnh, gây ra tiếng ồn hoặc các hiện tượng bất thường khác. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về cấu tạo, nguyên lý hoạt động của van tiết lưu điện tử và các phương pháp kiểm tra khi van bị hỏng.
Cấu tạo và Nguyên lý Làm Việc của Hệ Thống Lạnh Điều Hòa
Cấu tạo
Hệ thống lạnh điều hòa làm việc theo nguyên lý bay hơi chất lỏng (biến đổi pha), với các thành phần chính bao gồm:
- Máy nén: Thực hiện quá trình hút và nén môi chất.
- Thiết bị ngưng tụ: Tản nhiệt và biến môi chất từ thể khí sang thể lỏng.
- Thiết bị tiết lưu: Điều chỉnh áp suất và lưu lượng môi chất.
- Thiết bị bay hơi: Hấp thụ nhiệt từ môi trường làm lạnh, giúp làm mát không gian.
Ngoài ra, hệ thống còn có các thiết bị phụ khác giúp tăng hiệu quả và duy trì tuần hoàn môi chất trong hệ thống kín.
Nguyên lý làm việc
Máy nén hút hơi môi chất từ thiết bị bay hơi, nén lên áp suất cao và đưa vào thiết bị ngưng tụ. Ở thiết bị ngưng tụ, môi chất chuyển sang thể lỏng và đi qua van tiết lưu để giảm áp suất. Lúc này, môi chất chuyển vào thiết bị bay hơi, nơi nó hấp thụ nhiệt để làm lạnh không gian. Quy trình này diễn ra tuần hoàn, tạo thành hệ thống làm lạnh khép kín.
Phân Loại Van Tiết Lưu trong Hệ Thống Điều Hòa
Trong hệ thống điều hòa, thiết bị tiết lưu có thể là một trong các loại sau:
- Van tiết lưu cố định: Điều chỉnh lưu lượng cố định.
- Van tiết lưu tay: Cho phép người dùng điều chỉnh lưu lượng thủ công.
- Van tiết lưu tự động: Tự động điều chỉnh lưu lượng, bao gồm van tiết lưu điện tử.
Van tiết lưu điện tử chia thành hai phần chính:
- Phần điện: Gồm các cuộn dây điện.
- Phần cơ: Điều khiển cơ học để điều chỉnh lưu lượng môi chất.
Nguyên Lý Hoạt Động của Van Tiết Lưu Điện Tử
Khi mạch điện cấp điện cho cuộn dây của van tiết lưu điện tử, các xung tín hiệu sẽ được gửi đến bộ vi xử lý để điều chỉnh lưu lượng môi chất. Nhờ tín hiệu nhiệt thu thập trước và sau dàn bay hơi, van tiết lưu điện tử sẽ tự động điều chỉnh lưu lượng môi chất vào xi lanh, duy trì mức nhiệt độ cần thiết.
Các Hiện Tượng Hư Hỏng Thường Gặp ở Van Tiết Lưu Điện Tử
Khi van tiết lưu điện tử hỏng, hệ thống lạnh có thể gặp các dấu hiệu sau:
- Máy lạnh không làm lạnh hoặc làm lạnh yếu.
- Dàn lạnh bị chảy nước hoặc bám tuyết.
- Máy nén không tăng tốc, phát ra tiếng ồn.
Hư hỏng phần điện
Phần điện của van tiết lưu điện tử có thể bị đứt hoặc chập cuộn dây. Để kiểm tra cuộn dây, dùng đồng hồ vạn năng đo điện trở của các chân cuộn dây. Nếu có 4 cặp giá trị điện trở bằng nhau thì cuộn dây bình thường.
Hư hỏng phần cơ
Khi van tiết lưu bị nghẹt, bạn có thể kiểm tra phần cơ như sau:
- Van tiết lưu thông thường: Cắm điện và lắng nghe âm thanh. Nếu không nghe tiếng “tách” hoặc xuất hiện hiện tượng đóng băng, cần kiểm tra cuộn dây và nguồn điện (12V).
- Van tiết lưu ở trạng thái đóng hoàn toàn: Lỗi này thường xảy ra do van bị rung trong quá trình vận chuyển, khiến vị trí của rôto thay đổi. Khi gặp tình trạng này, hãy thực hiện thao tác reset để mở lại van.
- Van tiết lưu có tiếng ồn: Nếu tiếng ồn quá lớn, có thể các bộ phận bên trong van bị kẹt, cần thay thế toàn bộ để giải quyết vấn đề.
Cách Kiểm Tra Và Bảo Trì Van Tiết Lưu Điện Tử
Kiểm tra khi van không hoạt động
Khi bật nguồn, nếu không nghe tiếng “tách” từ thân van, cần kiểm tra:
- Kết nối giữa cuộn dây và bo mạch.
- Điện áp nguồn cuộn dây (12V ± 1,2V). Nếu kiểm tra các yếu tố trên là bình thường mà van vẫn không hoạt động, có thể van đã bị hỏng và cần thay thế.
Kiểm tra khi van bị kẹt
Lỗi kẹt van thường xảy ra khi có mảnh vụn lọt vào bên trong van. Trong trường hợp này, giải pháp thường là thay mới van tiết lưu để tránh sự cố tái diễn.
Bảo trì để tăng tuổi thọ van
Để duy trì tuổi thọ của van tiết lưu điện tử:
- Đảm bảo vệ sinh đường ống: Độ sạch của hệ thống giúp tránh mảnh vụn xâm nhập vào van.
- Sử dụng biện pháp bảo vệ trong hàn ống: Đổ đầy clo để giảm oxit khi hàn.
- Lắp đặt bộ lọc: Chọn bộ lọc có kích thước mắt lưới lớn hơn 100 ở hai đầu van.
Các Bước Bảo Trì Khi Van Tiết Lưu Điện Tử Bị Hư Hỏng
Phân tích và bảo trì van khi gặp sự cố
Dưới đây là các bước bảo trì phổ biến khi van tiết lưu điện tử gặp sự cố:
- Kiểm tra cuộn dây và điện áp: Đảm bảo nguồn cấp điện ổn định cho cuộn dây.
- Reset lại van: Trước khi thực hiện bảo trì, hãy reset van để điều chỉnh trạng thái về vị trí mở.
- Lắng nghe tiếng “tách”: Nếu không có âm thanh, hãy kiểm tra sự kết nối giữa cuộn dây và bảng mạch.
Thay thế nếu van bị kẹt nghiêm trọng
Khi có mảnh vụn bám vào thân van, sự ma sát tăng lên làm van bị kẹt. Cách giải quyết duy nhất là thay thế van tiết lưu điện tử mới để đảm bảo hiệu suất hoạt động của hệ thống lạnh.
Van tiết lưu điện tử là thiết bị quan trọng trong hệ thống lạnh điều hòa, giúp duy trì sự ổn định của nhiệt độ bằng cách điều chỉnh lưu lượng môi chất. Khi thiết bị này hư hỏng, các hiện tượng như máy lạnh không làm lạnh, dàn lạnh bám tuyết, hoặc tiếng ồn lớn có thể xảy ra. Việc kiểm tra và bảo trì van tiết lưu điện tử định kỳ sẽ giúp kéo dài tuổi thọ của thiết bị, đảm bảo hiệu quả hoạt động của hệ thống điều hòa. Hy vọng bài viết này cung cấp kiến thức hữu ích giúp bạn nắm rõ về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách xử lý khi van tiết lưu gặp sự cố. Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ trường dạy nghề Thanh Xuân qua website https://truongdaotaonghethanhxuan.edu.vn/ hoặc đến địa chỉ 93 Nguyễn Tuân, Thanh Xuân, Hà Nội, hotline: (024) 35 58 95 95 hoặc 0936 98 90 90.